dinsdag 27 oktober 2015

Het S-woord bij @Bieb024

Vandaag was ik op bezoek in Bibliotheek Gelderland Zuid, vestiging Mariënburg in Nijmegen. Ik had hier een afspraak met Marjolein Hordijk.

Marjolein kwam ik al tegen tijdens de opening van de Jongerenmaand. En we twitteren nog wel eens over en weer. Ze houdt zich bezig met o.a. de muzikale programmering in de bibliotheek.

Door reorganisaties moest er wat gebeuren in deze bibliotheek. Door deze vervelende omstandigheden kwam er wel nieuwe energie in de organisatie.

Een nieuwe inrichting en roeien met de riemen die de medewerkers hebben qua menskracht. Hulde daarvoor!

Muziek
Waar in het verleden activiteiten soms geannuleerd moesten worden, loopt het inmiddels storm. Door een goede invulling van de ruimte zijn de activiteiten middenin de bibliotheek. Een vrij toegankelijk podium, waar ruim 160 mensen kunnen zitten en nog veel meer kunnen staan.

Wat me opviel van haar werkwijze in Nijmegen is dat ze gewoon overal contacten heeft binnen haar werkgebied. Contact bij Podium A, bij B, theater C en ook nog eens bij Festival D, E en F...

Persoonlijk contact is belangrijk. Weten met wie je mailt en belt. Daarnaast een (kleine) plek proberen te krijgen op een festival. Laat op een festival zien wat je de festivalbezoekers te bieden hebt. "Dit hebben we, maar als je naar de bibliotheek komt, hebben we nog veeeel meer!"

Haal de festivalbezoekers de bibliotheek in. En dat gaat niet in één keer, maar duurt een tijd. Heb dus ook geduld.

Educatie
Inmiddels staan ook scholen in de rij voor Marjolein om samen te werken met de bibliotheek. En dan wordt het moeilijk om tegen alles Ja te zeggen. Keuzes moeten gemaakt worden en dan moet je ook samenwerkingspartners teleurstellen.

Ga langs
Wil je meer weten over de werkwijze van Marjolein, ga naar Nijmegen! Ik heb bijna 3 uur met Marjolein gesproken en ze wil graag haar kennis en kunde delen met de bibliotheekwereld.

zondag 25 oktober 2015

#Innovatieweek: InnovatieDoeDag 2015

Vorig jaar deed ik voor de eerste keer mee met een InnovatieDoeDag. Destijds georganiseerd door SIOB. Aangezien die organisatie niet meer bestaat was deze editie door de KB geregeld.

Toen de oproep kwam bleek ik de eerste aanmelding gedaan te hebben. Vorig jaar was zeker interessant, dus het leek me ook goed om dit jaar weer mee te doen.

Voor de begeleiding van de deelnemers had de KB DOON aangetrokken. Een organisatie om innovatie te begeleiden, iets met lean innovation... Deze term zegt me niet zoveel. Het is belangrijker om te doen.

Bits en Bites
Allereerst mochten de deelnemers kiezen uit de vier pijlers van het Bibliotheekcongres: Bits en Bites, Vakvaardigheid Voorop, Iedereen Inclusief en Stralend Middelpunt.

Ik koos samen met Anita Koekkoek, Joelle Bakx, Karien Joosten en Heleen Janse voor Bits en Bites. Ik kan wel heel veel uitweiden over de werkwijze van DOON, maar dat doe ik niet.

Wat me wel opvalt is dat er inmiddels tientallen mogelijkheden zijn om te innoveren in de bibliotheekwereld. Belangrijk om te weten is dat als je zelf gaat innoveren dat je iets doet wat goed bij je past.

Na een dag zwoegen aan allerlei ideeën door de teams werden de ideeën gepitcht voor een delegatie van de Innovatieraad en medewerkers van DOON.

De ideeën
Ik zal eerst even vertellen wat de andere teams deden en dan ons idee. Team 2 had Vakvaardigheid Voorop als thema en kwamen met een digitaal en fysiek smoelenboek van medewerkers met hun vaardigheden en kennis vermeld.

Team 3 wil een platform waarop bibliotheekmedewerkers kennis met elkaar kunnen delen. De discussie na dit idee ging vooral over Biebtobieb.nl. Dit omdat dit platform al bestaat en de ideeën van dit team wil de KB graag meenemen om Biebtobieb te verbeteren. Leuk!

Team 4 wil bezoekers van de bibliotheken de mogelijkheid geven om boeken anders te laten eindigen. Als een boek niet leuk is, veranderen de lezers het boek. En daarnaast wilde dit team de abonnementsgelden afschaffen om de drempels van de bibliotheek weg te nemen.

Virtuele bibliotheek
Dan het idee van ons. We hadden heel veel ideeën om aan te gaan bieden en ermee te gaan werken. Uiteindelijk is daar de 3D-bibliotheek uitgekomen. In deze bibliotheek ben je virtueel aanwezig. Thuis op je luie stoel met een virtual reality bril of app.

Je zet je VR-bril op en je bent in de bibliotheek. Je wordt vriendelijk welkom geheten door een echte bibliothecaris. Heb je deze niet nodig, dan kun je op je eigen gemak door de bibliotheek gaan. Met je eigen privacy, want bijvoorbeeld mensen die moeite hebben met lezen kunnen op hun eigen gemak leren lezen.

Je hebt toegang tot de gehele Nederlandse collectie. Digitaal en fysiek. Fysieke boeken worden een dag later bezorgd en e-books kun je direct met je bril lezen. Muziek kun je ook gemakkelijk lenen of luisteren.

Inloggen doe je met je vingerafdruk of met gezichtsherkenning. Geen gedoe met wachtwoorden, pincodes en nog meer wachtwoorden.

Joelle had het idee gepitcht waarbij ik de bibliothecaris was die ze alsnog niet nodig had bij het zoeken naar een film.

Beraad
Na de pitches was het tijd voor het beraad van de Innovatieraad en DOON. Wie zou verdere begeleiding winnen?

Theo Peeters had de eer om de winnaar uit te roepen. Helaas werden het niet de teams 4, 3 en 2. Maar ons team had het meest innovatieve idee volgens de Innovatieraad.

Hoe verder?
Ja, we hebben dan wel gewonnen, maar nu moet het idee verder gebracht worden. Met begeleiding van de KB en DOON tijdens het Bibliotheekcongres wordt het verder uitgewerkt. Wellicht ook al eerder.

In ieder geval tijdens het Bibliotheekcongres wordt er volop begeleiding geboden. Voor mij persoonlijk krijg ik dan een hele drukke dag! Ik ben dan ook aanwezig met Muziekweb en daarnaast is er nog Bieb010jong op het Bibliotheekcongres, waar ik misschien nog een bijdrage aan lever.

Hoe dan ook, ik ben heel erg blij met dit resultaat! Ik wil dan ook de KB, DOON en Innovatieraad bedanken voor de goede zorgen en begeleiding.

Niet te vergeten mijn teamleden Anita, Joelle, Heleen en Karien! Ze waren geweldig en we hadden een goede sfeer.

Tot snel!

donderdag 22 oktober 2015

Bibliotheek de Huiskamer van de stad? Nee

Huh, de bibliotheek is toch de huiskamer van de stad? Je bent er welkom om te lezen, om mensen te ontmoeten en je kennis bij te spijkeren. Of dat je andere mensen iets leert. De bibliotheekwereld praat elkaar allemaal na.

Nee
Nee, de bibliotheek is zeker niet de huiskamer van de stad. De bibliotheek is de keuken van de stad. Maar waarom?

In een keuken kom je samen als familie. In de keuken kook je. In de keuken staan de boodschappen. In de keuken zit je aan de keukentafel. Op de keukentafel ligt de krant. Op de keukentafel worden de gerechten geserveerd. In grote pannen, allemaal naar de eigen smaak van de bewoners. Aan het vuur wordt kennis over het maken van eten gedeeld met de huisgenoten.

Ingrediënten
Gerechten gemaakt met diverse ingrediënten. Gerechten die je moet koken.

Dat is toch precies de bibliotheek? Er worden diverse ingrediënten naar binnen gehaald: de boeken, de tijdschriften, de computers, de mensen. De bibliothecaris snijdt de ingrediënten, voegt ze samen in een pan. Bezoekers delen met elkaar kennis en ervaringen.

De bibliothecaris bakt en kookt met deze ingrediënten. Cureert de bronnen en brengt ze samen. Mensen luisteren naar muziek in de keuken tijdens het koken, ze luisteren naar de radio.

De bibliothecaris kan ook de magnetron gebruiken, snel opwarmen van kant-en-klare voorgekookte gerechten. Landelijke producten worden zo de bibliotheek ingesleept en op de keukentafel geserveerd. Begrijp me niet verkeerd, er is niets mis met deze handelswijze. Sommige bibliotheekorganisaties kunnen niet anders.

De bibliothecaris serveert de bronnen op inspirerende wijze aan de eters: de bezoekers. Allemaal naar eigen inzicht en inrichting. Keukens zijn ook nooit precies hetzelfde. Dit geldt ook voor bibliotheken.

Is een bibliotheek de keuken, dan is de stad het huis. De keuken past zich aan aan de inrichting van het huis. Een keuken past zich aan aan de bewoners van de stad. Een Nederlands gezin eet andere dingen dan een Antilliaans gezin en zij eten weer wat anders dan iemand uit Spanje.

Maar ook de wijze van consumeren is anders per gezin. In de ene cultuur is het gebruikelijk om te eten met je handen, in een andere cultuur eet je netjes met mes en vork.

Bezoekers van bibliotheken consumeren ook op andere wijze. De één gebruikt een tijdschrift, de andere een boek en de derde is aan het internetten. De vierde is aan het gamen en muziek luisteren.

Concurrentie
Een keuken heeft binnen een huis ook veel concurrentie: de huiskamer, de slaapkamer, de tuin. Bibliotheken hebben ook diverse concurrenten. Maar een keuken kan ook heel goed samenwerken met de huiskamer en de tuin.

Er zijn altijd mogelijkheden om als bibliotheek samenwerkingen aan te gaan met andere interessante organisaties. Haal dan een huiskamerstoel naar binnen of neem je eten mee naar buiten om in de tuin te eten. Of nog interessanter: bereid je barbecuevlees in de keuken, neem het mee naar de tuin en bereidt het in de tuin op de barbecue.

En ga je de keuken uit dan ben je altijd een stuk wijzer, met een volle maag, een stuk blijer. Ga je de bibliotheek uit, dan heb je hetzelfde, maar dan met een volle geest.

Net als in Nederlandse gezinnen zijn gasten niet meer welkom tijdens bepaalde tijden, zoals het avondeten. In de bibliotheek gaat vaak de deur dan op slot. Dan moeten de bezoekers naar hun eigen keuken om te koken.

P.S. Tijdens de sessie "De innovatie van het bibliotheekgebouw" had elke groep een bibliotheek met een keuken ingericht. Zijn ze in Goirle hun tijd ver vooruit!

woensdag 21 oktober 2015

#Innovatieweek: Innovatie van het bibliotheekgebouw

Vandaag was ik aanwezig tijdens de sessie "De innovatie van het bibliotheekgebouw" bij de KB tijdens de Innovatieweek. Vanuit mijn hoedanigheid als verbinder en promotor van muziek in de bibliotheek was ik geïnteresseerd in de vraag of muziek aandacht krijgt in de gebouwen.

Om direct die vraag maar te beantwoorden: Ja. Fedele Canosa van Mecanoo liet zien dat bijvoorbeeld in Birmingham muziek zeker op meerdere plekken te vinden is.

Sprekers
De drie sprekers Jaap van der Geer, Fedele Canosa en Henrik Jochumsen pakten elk het vraagstuk "De stenen bibliotheek" op een andere wijze op. Henrik begon op zijn theoretische wijze van Four Spaces te kijken naar de invulling van een bibliotheek.

Fedele Canosa vertelde op welke wijze Mecanoo hun bibliotheken ontwerpt. En tenslotte Jaap van der Geer vertelde vooral over hoe de nieuwe bibliotheek in Aarhus tot stand is gekomen.

Workshops
Na de koffiepauze waren er vier groepen die elk een ander thema oppakten om naar de invulling van een bibliotheek te kijken: Leven lang leren, Performative Space (maken en doen), Maatschappelijk knooppunt en Inspiration Space.

Ik zat in de groep van Performative Space onder begeleiding van Olindo Caso van de TU Delft. Hoe creëer je een bibliotheek waar het draait om het maken en doen.

Bibliotheken hebben zoveel doelgroepen, dus onze groep begon met de jeugd, waarna uiteindelijk ook de volwassenen betrokken werden.

Het is toch moeilijk om binnen anderhalf uur een inrichting te maken. Hieronder zie het resultaat.
Zie het witte vlak als bibliotheek, waarbinnen je verschillende speelvelden hebt. De gekleurde vormen kunnen kinderen gebruiken om naar boven te gaan. Door middel van soort escaperooms kunnen de kinderen een level omhoog. Via de glijbaan aan de achterkant weer omlaag. Daarnaast is een trap naar boven waar kinderen een short-cut kunnen nemen en eventueel kijken wat er gebeurt op de verschillende levels.

Ouders kunnen hun kroost gadeslaan vanaf de ronde tribune met daarachter genoeg ruimte voor boeken. Deze tribune kan daarnaast ook gebruikt worden voor lezingen, instructies en andere bijeenkomsten.

Links zie je twee grotere blauwe ruimtes. De bovenste is een open muziekstudio, makerslab o.i.d. Zoveel mogelijk open qua zicht. Hierdoor creëer je mogelijkheden dat muzikanten en makers hun kennis en kunde kunnen delen met de jongere generatie in de bibliotheek.

Linksonder is de plek voor de jongeren, dat hebben we niet verder doorontwikkeld. Rechtsonder op het oranje vlak zie je allerlei blauwe vierkanten. Dit zijn modulaire werkplekken. Heb je grote ruimte nodig, plak ze aan elkaar. Heb je specifieke kleine ruimtes nodig, haal ze uit elkaar. Tussen de tribune en de modulaire werkplekken vind je natuurlijk een koffieplek, maar aan de andere zijde staat het woord Keuken.

Koken in de bibliotheek wordt ook steeds interessanter. Door Masterchef, Heel Holland Bakt etc willen mensen ook zelf bezig in de keuken. En waar anders dan in een bibliotheek om het te leren.

Overigens hadden alle groepen iets met de keuken of het koken. Interessant, want ik vind zelf bibliotheken geen huiskamers van de steden maar de keukens van de steden. Daarover snel een andere blogpost.

Conclusie
Hierboven vind je eigenlijk één oplossing van wat je met een bibliotheekgebouw doet. Overigens kwam uit alle groepen naar voren dat het belangrijker is wat je doet in de bibliotheek en voor wie dan de vorm van het gebouw. 

Mecanoo liet ook zien dat de vorm van de bibliotheek altijd ten dienste is van de functie van het gebouw. En daarnaast moet je een goed verhaal hebben. Het archief  in Birmingham is bijvoorbeeld bekleed met goud en staat in de hoogte. Mensen kunnen zien waar hun geschiedenis is. Als een schat in de stad. Niet ergens ver weg verstopt onder de grond.

In Nederland worden soms nog wel prestigegebouwen neergezet, die uiteindelijk niet blijken te werken. Duidelijk moet zijn wat je wilt met de bibliotheek. Wat ook belangrijk is is dat het gebouw modulair moet zijn. Wat nu belangrijk en interessant is hoeft over 10-15 jaar totaal niet meer interessant te zijn. Welk verhaal wil je vertellen met je bibliotheek? Voor wie maak je het?

Jaap van der Geer liet bijvoorbeeld zien dat in Aarhus de bibliotheek eigenlijk heel leeg is. De boeken zijn meer een decorstuk dan het echte doel van de ruimte. En experimenteer in de bibliotheek. Doe kleine dingen, neem ze mee. Wat faalt, neem je niet mee.

Al met al een inspirerende sessie en goed om bekende gezichten te zien en de personen te spreken. Op naar de InnovatieDoeDag van vrijdag.