donderdag 14 april 2016

#Biebplaza 2016

Voor het eerst was ik bij Bibliotheekplaza. Vanuit Muziekweb bezocht ik deze inspiratiedag. In tegenstelling tot het Bibliotheekcongres werden vandaag door Probiblio mensen van buiten de bibliotheekwereld uitgenodigd.

Dit was goed en verfrissend om maar even een modewoord erin te gooien. Hulde voor de organisatie in de muziektempel van Utrecht: Tivoli Vredenburg. De bibliotheek in de muziek. Heel mooi!

Ik houd het niet te lang in deze blogpost. Ik blijf bij de kern. Voor de uitgebreide verslagen, lees de blogposts van snelblogger Mark Deckers.

Kern
De kern van de dag was wel: Geef de mensen vertrouwen en gooi alle controles en processen eruit. Vanuit de presentaties kwam ook wel naar voren dat je echt om de gasten van je bibliotheek moet denken. Hen in het middelpunt zetten.

De vertaalslag moeten de bibliothecarissen zelf maken. Doe dingen samen met de gasten van de bibliotheek.

Verkopen
De Efteling heeft het over gasten. Geen klanten, bezoekers etc. Gasten. De Efteling verkoopt ook geen entreekaartjes, maar belevenissen en herinneringen. Zie de parallellen met de bibliotheek. 

Een bibliotheek verkoopt ook bibliotheekabonnementen, geen entreekaartjes, geen tegoed voor printen etc. Nee de bibliotheek verkoopt macht. Immers, kennis is macht. 

Deze stichting denkt heel erg vanuit Why? (Dagelijkse dingen laten vergeten) -> How? (Verhalen vertellen) -> What? (De beste bestemming).

De Efteling was ook de enige die dacht aan kinderen. De rest van Bibliotheekplaza ging alleen maar over de oudere doelgroepen. 

Koken
Topkok Ron Blaauw vertelde dat je soms helemaal alles over de kop moet zetten. Hij wilde niet in de sleur van drie Michelin-sterren leven. Hulde! 

Hoeveel bibliothecarissen leven er wel niet in de sleur van de bibliotheek? Ron's boodschap: Als je het werk niet meer leuk vindt, kun je vertrekken. En ook: Druk hebben is geen excuus. Mijn boodschap: Als je het druk hebt, ga je maar meer uren werken in de bibliotheek.

Doen
Doen is het nieuwe denken werd er ook gezegd. Maak geen ellenlange plannen, maar doe, probeer, maak fouten, leer ervan, doe opnieuw. Maar plan niet.

Goochelen
Victor Mids liet zijn trucs zien op het podium. Van kleins af aan heeft hij de bibliotheek gebruikt voor het leren van trucs en voor zijn studie. Hij liet vooral zien dat je met taal. Goochel met taal en je kunt mensen afleiden en verleiden. 

Dirigeren kun je leren
Dit kwam niet alleen naar voren tijdens de sessie van "De vrije denkers", maar ook bij de dirigent Jules van Hessen. Een dirigent kan op verschillende manieren fouten corrigeren. Maar doe het wel op een manier wat gepast is.

Toekomst
De zaal werd ook nog getrakteerd op een toekomstvisie waar alles aan elkaar gekoppeld is. Het lijkt heel handig als een bibliotheek precies weet wat een bibliotheekgast wil lenen, maar ik denk toch dat dat te ver gaat. 

Lokken
Tenslotte hield Midas Dekkers een betoog om mensen te lokken. Kijk hoe anderen dat doen. Midas is van mening dat je dat doet met een bibliotheek vol boeken. Maar we weten allemaal wel dat dat een gepasseerd station is. 

De collectie blijft van belang, maar mensen lok je tegenwoordig ook met een goede programmering. 

Leren
Hopelijk hebben de aanwezigen veel geleerd van deze dag. Of gaan we over naar de waan van de dag? Immers, vrijdag is meestal de vrije dag en het weekend is er dan ook weer.

Weer een illusie armer?

dinsdag 12 april 2016

De witte bibliotheek

Culturele diversiteit is tegenwoordig een hot issue. Maar is dat ook zo in bibliotheken? Bibliotheken hebben een heel sterk "volksverheffingsidee". "Wij" leren onze bezoekers hoe ze kunnen lezen, hoe ze van kunst en cultuur kunnen genieten, we geven hen ruimte om te kunnen debatteren en elkaar te ontmoeten.

In bibliotheken komen ook veel bezoekers met buitenlandse roots. Surinaamse, Antilliaanse, Marokkaanse, Turkse, Afrikaanse (alle landen) en sinds kort ook Syrische bezoekers.

De zogenaamde "allochtonen". Maar natuurlijk ook mensen uit andere landen, die dan weer niet allochtoon genoemd worden. Ik houd niet van wij/zij.

We zijn allemaal Nederlanders met diverse achtergronden. Sommige mensen hebben én Surinaamse, én Chinese, én Antilliaanse achtergronden. Door de culturele verscheidenheid vervagen de strikte achtergronden.

Dit zijn niet alleen volwassenen, maar ook kinderen (en ouders). Kinderen kunnen heel veel boeken uitkiezen in de bibliotheek. Maar het blijkt dat deze kinderen alleen maar boeken te zien krijgen over kinderen met Nederlandse roots. Deze kinderen kunnen zich niet identificeren met de hoofdpersonen in de boeken.

Kinderboeken
Op 2 april kwam dit naar voren tijdens de Middag van het Kinderboek in de OBA. Als je de foto's van deze middag bekijkt, zie je het gebrek aan diversiteit tussen de kinderboekenschrijvers. Hoe kan dat? Het schijnt dat uitgevers schrijvers met buitenlandse roots niet goed (genoeg) vinden of dat ze er niet zijn.

Natuurlijk is dat onzin. Er zijn ook auteurs die voor volwassenen schrijven. Zij worden wel omarmd door uitgevers (of juist niet), maar ze krijgen wel boeken uitgegeven. Maar voor kinderboeken gelden blijkbaar andere normen.

Het schijnt ook dat de doelgroep van kinderen en ouders van buitenlandse roots niet interessant zijn voor uitgevers. Ze lenen de boeken wel, maar kopen niet. En wat niet verkoopt in Nederland, wordt niet uitgegeven.

Bibliotheken
Terug naar de bibliotheken. Bibliotheken worden bestuurd door directeuren en zij worden ondersteund door stafafdelingen: marketing, communicatie, educatie, frontoffice.

Waar in de frontoffice nog donkere medewerkers werken, is de backoffice voor 99% wit. Deze witte backoffice bepaalt welke programma's er worden samengesteld, wie hun collega wordt, wanneer bepaalde zaken besproken worden etc.

Ik vroeg iemand die redelijk vaak in bibliotheken komt, of ze weleens donkere bibliothecarissen tegenkomt. In haar privésituatie en haar artiestenbestaan en haar dagelijkse werk. Ze schrok en zei "Niet".

Intact houden van de witte bibliotheek
In Amerika is er nog een echte bibliothecarissenopleiding op universitair niveau. Daar is er een speciaal programma om diversiteit te stimuleren. Wat blijkt... Dit programma houdt de witte bibliotheekwereld intact.

Met dank aan Ton de Kruyff, die deze blogpost twitterde. Nog een interessante blogpost uit Amerika. Dit is niet alleen gericht op de openbare bibliotheken, maar ook de universiteitsbibliotheken en andere bibliotheken.

Tijdens mijn studie Informatiedienstverlening en -management was er over de jaren slechts één Surinaamse studiegenote. De rest... Tja.

In Amerika wordt er door bibliotheken/bibliothecarissen veelal gedacht vanuit de witte middenklasse. Hier in Nederland is dat eigenlijk niet anders.

De salarissen voor de stafafdelingen is hoger dan de frontoffice-medewerkers. Vaak zijn deze stafafdelingen bemenst door vrouwen, die ook al een hardwerkende man hebben. Van middelbare leeftijd met een parttime contract. Oftewel, ze zitten gebakken.


Qua directies is net zo wit gesteld. Op de headerfoto van het Twitter-account van de VOB staan alleen maar witte mensen, mannelijk en vrouwelijk redelijk gelijk.

Code Culturele Diversiteit
De VOB benoemt overigens wel culturele diversiteit binnen bibliotheekorganisaties. Maar verwijst al snel naar de website van de Code Culturele Diversiteit waar dit gepubliceerd is (PDF).

Echt beleid wordt er dus niet op gevoerd. Ik heb ook niet echt het idee dat lokale bibliotheken beleid voeren op het binnenhalen van mensen met buitenlandse achtergronden.

Mijn eigen ervaringen met bibliotheken heeft eenzelfde beeld. Vanuit mijn werk in Rotterdam heb ik veel contact met bibliotheken. Om eerlijk te zijn, ken ik één iemand vanuit die functie met buitenlandse roots.

Scroll ook eens door de deelnemers van Biebtobieb en bedenk wie wat doet in bibliotheekland.

Anders
Het kan ook anders. In 2015 was ik aanwezig bij de opening van de Jongerenmaand in Bibliotheek Rotterdam. Bij de samenwerkingspartners was ik de enige met Nederlandse achtergrond. De rest was Afghaans, Surinaams, Antilliaans, Kaapverdiaans etc. Degene die de Jongerenvloer bestiert en organiseert heeft roots van buiten Nederland. Ze doet niets voor mensen uit deze landen, maar juist mét. En dat is de kracht.

"We"
Het is toch wel vreemd dat "we" dingen organiseren voor "hen". En dat die "hen" niet gewoon goed vertegenwoordigd zijn in de bibliotheken. Eigenlijk is er nog helemaal niets veranderd in acht jaar tijd.

Hoe kunnen "wij" iets organiseren voor "hen" zonder te weten "wat" ze echt willen en nodig hebben?

Juist met achtergronden van buiten Nederland krijg je echte verrijking voor de bibliotheek, voor de medewerkers, voor de bibliotheekwereld en vooral voor de bezoekers.